Asırlardır savaşlarda, yarışlarda veya spor müsabakalarında tarihi yanılgılara sebep olan bir olay var: Haksız rekabet. Pek çoğumuz özellikle de futbolda şike adıyla bu terimi duymuştur. Peki gerçekte nedir haksız rekabet?
A ve B isimli iki marka düşünelim. Onlarca kalite ödülüne sahip A markası sürekli gıda mühendislerine ve Ar-Ge çalışmalarına yatırım yaparken, B markası tüm bütçesini bayat ürünü iyi gösterecek pazarlama taktiklerine ayırıyor. Sonuç olarak iki marka da eşit satış oranına ulaşmayı başarıyor. İşte biz bu duruma kısaca “Haksız Rekabet” diyoruz.
Peki insanlar neden dürüstlük yerine hile hurdaya yani haksız rekabete başvurur? Bunun iki sebebi var:
1) Daha kolay olması: Hırsızlık, çalışarak kazanmaktan her zaman daha kolaydır. Kopya, sınavları çalışarak geçmekten daha kolaydır.
2) Gerçeğini yapamayacağını bilmek: Bazıları ise çok fazla emek verse bile bir şeyi asla hak ederek kazanamayacağını bildiğinden hileye başvurur.
Ne sebeple olursa olsun haksız rekabet, dünyanın en bencil hareketlerinden biridir zira sadece yapan kişiye fayda sağlar. Kişinin dürüst rakiplerinden tutun da kendisine güvenen insanlara, tercih eden müşterilere kadar herkesi zarara uğratır. Dahası, sadece maddi olarak değil manevi ve duygusal olaylarda da bu sahtekarlığı uygulayanlar mevcut.
Mesela yakın zamanda bilmeden estetik harikası bir kadınla evlenip, çocukları farklı doğunca karısına tazminat davası açan Çinli bir adamın haberleri dolaşıyordu. Kadına sorsanız “Aşkımdan yaptım, onu kaybetmemek için yalan söyledim” diyecektir ama bir insanı sırf kendi mutluluğunuz için geri dönülmez zararlara uğratmak aşk değil bencilliktir. Gerçi internette gördüğü fake bir kadın hesabı için yuvasını yıkan, tarlayı tapanı satan bazı abazan erkekler de tam olarak bunu hakediyor ya, o da ayrı mesele…
Üniversitedeyken iletişim dersimizde manipülasyonu detaylı olarak işlemiştik. Hatta final yerine geçecek bir proje ödevi hazırlamıştık (Buradan Berkay hocamızı analım). Ancak 2 senedir ilk defa gerçek hayatta canlı olarak gözlemliyorum. Her madde tek tek zihnimde canlanmaya başladı. Evet, haksız rekabeti sağlayan davranışların bütününe tam olarak “Manipülasyon” deniliyor.
Aslında ülkemizde herkese manipülasyon dersi verilse, insanlar haksız rekabet numaralarına daha az inanır, hilekârlar daha az menfaat elde ederlerdi. Ekonomiden, spordan tutun aile kurumuna kadar her alanda düzelme olurdu. Zen Radyo’daki ilk yazımda manipülasyonu kısaca anlatmıştım değerli okurlar. Kaçıranlar için onun da linkini bırakarak sizlere veda edelim: https://zenradyo.com/etrafimizdaki-manipulatorler/
Sonraki yazımızda görüşmek dileğiyle, hoşça kalın…